Φωτιάδης Ηλίας ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ

Ένα περιπροθετικό κάταγμα συμβαίνει εξ'ορισμού σε ένα οστό που βρίσκεται κοντά σε ένα εμφύτευμα (ολική αρθροπλαστική).  Τα περιπροθετικά κατάγματα είναι μια μείζονα επιπλοκή των ολικών αρθροπλαστικών ισχίου και γόνατος,  που συμβαίνει σε άλλοτε άλλο χρονικό διάστημα μετά από μια ολική αρθροπλαστική.  Η επίπτωσή τους είναι συνεχώς αυξανόμενη λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης των ανθρώπων.  Τα περιπροθετικά κατάγματα αποτελούν την συνέπεια μιας κοινής πτώσης (συχνότερη αιτία), της ευθραστότητας των οστών λόγω οστεοπόρωσης, ή της οστεόλυσης του οστού γύρω από την πρόθεση, λόγω της αντίδρασης του οργανισμού στα προιόντα φθοράς του προθετικού υλικού.  Η συντηρητική θεραπεία αυτών των καταγμάτων είναι συνήθως σπάνια και περιορίζεται σε επιλεκτικές περιπτώσεις.  Η θεραπεία είναι κυρίως χειρουργική και έχει δυο στόχους: να θεραπεύσει και να σταθεροποιήσει το κάταγμα αφ'ενός και την επιβίωση της πρόθεσης  αφ'ετέρου.  Ένα σύστημα ταξινόμησης των βλαβών του ισχίου αλλά και του γόνατος βασίζεται σε τρία κύρια κριτήρια: τη θέση του κατάγματος σε σχέση με το εμφύτευμα, την σταθερότητα του εμφυτεύματος και την ύπαρξη ή όχι οστικής απώλειας.  Αυτό το σύστημα επιτρέπει τον καθορισμό θεραπευτικών κριτηρίων: συντηρητική θεραπεία, οστεοσύνθεση του κατάγματος ή αναθεώρηση της ολικής αρθροπλαστικής. 

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Οι παράγοντες κινδύνου αφορούν την ηλικία του ασθενή, το γυναικείο φύλο, την ποιότητα του οστού (οστεοπόρωση), την παρουσία φλεγμονώδους αρθροπάθειας ή ρευματοπάθειας, και παθήσεις του μεταβολισμού των οστών (νόσος Paget).  Οι παράγοντες κινδύνου σχετικοί με το εμφύτευμα περιλαμβάνουν την διαφορά ελαστικότητας μεταξύ του οστού και του εμφυτεύματος.  Η ζώνη μετάπτωσης μεταξύ του οστού που φέρει την πρόθεση και του υπόλοιπου οστού χωρίς την πρόθεση είναι ένα τμήμα που παρουσιάζει την μικρότερη ελαστικότητα και αντοχή και αποτελεί μια ζώνη κινδύνου για κάταγμα.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Το κάταγμα παράγεται έπειτα από ένα οξύ τραυματισμό.  Αν ο ασθενής δεν αναφέρει επεισόδειο τραυματισμού ικανό να ενοχοποιηθεί για κάταγμα, θα πρέπει να ερευνηθεί αν πρόκειται για ένα παθολογικό κάταγμα στη ζώνη μετάπτωσης της πρόθεσης. Οι απλές ακτινογραφίες είναι αρκετές στην πλειονότητα αυτών των τραυματισμών.  Η αξονική τομογραφία είναι χρήσιμη για τον υπολογισμό της οστικής ποιότητας κοντά στο εμφύτευμα.

Η παρακέντηση της άρθρωσης που έχει την πρόθεση πιθανόν είναι χρήσιμη για την διάγνωση μια λοίμωξης της πρόθεσης και εφ'όσον δεν έχει προηγηθεί οξύς τραυματισμός του ασθενούς.  Κάθε περιπροθετικό κάταγμα που παράγεται χωρίς ιδιαίτερο τραυματισμό του ασθενούς καλό είναι να συνοδεύεται από παρακέντηση της άρθρωσης για τον αποκλεισμό λοίμωξης της πρόθεσης.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία ενός περιπροθετικού κατάγματος έχει ως πρωταρχικούς στόχους την πώρωση του κατάγματος στην περίπτωση ενός σταθερού εμφυτεύματος και την αποκατάσταση της λειτουργίας της άρθρωσης.  Η θεραπεία είναι συντηρητική και χειρουργική.  Στην θεραπευτική απόφαση δυο ερωτήματα κύρια πρέπει να απαντηθούν: η σταθερότητα του εμφυτεύματος ή όχι και η καλή κατάσταση ή όχι της γενικής υγείας του ασθενούς (άλλες προυπάρχουσες παθήσεις, οι λειτουργικές του απαιτήσεις, η καλή λειτουργία της άρθρωσης ή όχι πριν από το κάταγμα).  Η συντηρητική θεραπεία βασικά προτείνεται σε δυο περιπτώσεις:  στους ασθενείς που παρουσιάζουν ένα μη καίριας σημασίας κάταγμα και η πρόθεση διατηρεί την σταθερότητά της, καθώς και στους ασθενείς που είναι πολύ επιβαρυμένοι όσον αφορά την γενική κατάσταση υγείας τους και μια τέτοια επέμβαση έχει αυξημένο ρίσκο θνησιμότητας.  Η συντηρητική θεραπεία συνίσταται στην ακινητοποίηση του ασθενούς και συγκεκριμένα του μέλους που παρουσιάζει το κάταγμα για αρκετές εβδομάδες και ακολουθείται από μια περίοδο φυσικοθεραπειών.

Η εσωτερική οστεοσύνθεση είναι η θεραπεία επιλογής για τα παρεκτοπισμένα κατάγματα και στην περίπτωση που υπάρχει χαλάρωση της πρόθεσης.  Τα πλεονεκτήματά της είναι η ανάταξη του κατάγματος, η οποία μειώνει τον κίνδυνο για ψευδάρθρωση και πλημελλή πώρωση, και την εφαρμογή πιο πρώιμα ενός προγράμματος φυσικοθεραπείας. 

Οι συνέπειες των περιπροθετικών καταγμάτων είναι σημαντικές, κυρίως στα ηλικιωμένα άτομα, και γι'αυτό πρέπει να δίνουμε μεγαλύτερο βάρος στην πρόληψη αυτών των καταγμάτων με την αποφυγή των πτώσεων και προσπαθώντας να μειώσουμε τους παράγοντες κινδύνου.  Η αντιμετώπιση των καταγμάτων αυτών συχνά είναι δύσκολη και απαιτεί εμπειρία, έτσι ώστε να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα από την εφαρμοζόμενη θεραπευτική αντιμετώπιση.